اثر تنش خشکی بر صفات زراعی ژنوتیپ‌های کنجد در منطقه بهبهان

بروز تنش خشکی در زراعت کنجد در منطقه بهبهان رایج بوده و معمولاً از اواخر شهریورماه به بعد رخ می‌دهد. این تحقیق در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در دو آزمایش جداگانه در ایستگاه تحقیقات کشاورزی بهبهان به مدت دو سال (1391 و 1392) اجرا شد. در آزمایش اول آبیاری پس از 100 میلی‌متر تبخیر از طشتک کلاس A (آبیاری متداول) و در آزمایش دوم آبیاری پس از 200 میلی‌متر تبخیر از طشتک کلاس A (تنش) انجام شد. ژنوتیپ‌های مورد بررسی شامل لاین‌های L5-84215 ، L5-86365 و صفی‌آبادی، رقم یلووایت و توده محلی بهبهان (شاهد) بودند. نتایج تجزیه واریانس مرکب نشان داد که در هر دو آزمایش اثر ژنوتیپ بر صفات تعداد کپسول در بوته، وزن هزار دانه و عملکرد دانه در سطح احتمال 1% معنی‌دار بود. در آزمایش اول و دوم توده محلی بهبهان به ترتیب با میانگین 1286 و 741 کیلوگرم در هکتار دارای بالاترین عملکرد دانه بود. از نظر شاخص حساسیت به تنش لاین L5-86365 با 92/0 دارای پایین‌ترین مقدار بود. کمترین شاخص تحمل معادل 93/272 مربوط به لاین صفی‌آبادی بود. توده محلی بهبهان از نظر شاخص‌های تحمل به تنش ( 99/0)، بهره‌وری متوسط (52/1013) و میانگین هندسی بهره‌‌وری (24/976) دارای بیشترین مقادیر بود. در سال اول و دوم توده محلی بهبهان به ترتیب با 26/0 و 23/0کیلوگرم بر مترمکعب دارای بیشترین بهره‌وری مصرف آب آبیاری بود. با توجه به این که توده محلی بهبهان در هر دو حالت شاهد و تنش عملکرد بالاتری نسبت به سایر ژنوتیپ‌ها داشت و از نظر مقادیر شاخص‌های تحمل به تنش، بهره‌وری مصرف آب آبیاری نیز بالاتر از بقیه ژنوتیپ‌ها بود، این جمعیت برای کاشت در منطقه بهبهان در شرایط آبیاری متداول و در شرایط تنش خشکی توصیه می‌شود.